کنترل روسیه بر نفت و گاز اقلیم کردستان
سرویس جهان- یک تحلیلگر روسی به اویل پرایس گفت :«روسنفت سیاستمداران اقلیم کردستان را در جیب خود دارد و گازپروم نفت نیز در بغداد مورد دلخواه است. بنابراین، فرصت ها برای فعالیت روسیه در صحنه سیاسی متفرق در عراق فراهم است.»
به گزارش کردپرس، شرکت گازپروم نفت روسیه که بدیلی از شرکت بزرگ نفت و گاز روسیه به نام گازپروم محسوب می شود اعلام کرده است که در اوایل سال 2021 قصد دارد چهارمین چاه نفتی خود را در میدان نفتی سرقلا در اقلیم کردستان احداث کند. این اقدام نه تنها جای پای گازپروم نفت را در اقلیم کردستان تثبیت می‌کند بلکه همین تأثیر را بر نفوذ روسیه در اقلیم کردستان که با در اختیار گرفتن خط لوله های گاز و نفت اقلیم کردستان در سال 2017 از سوی دیگر شرکت نفتی آغاز شد، خواهد گذاشت این امر همچنین راه را برای هم افزاییی شرکت های روسی در سراسر عراق باز خواهد کرد.
در اساس، قرار است احداث چاه چهارم در سرقلا تولید نفت خام را در این میدان نفتی از 24000 بشکه در روز به 32000 بشکه افزایش دهد. بر اساس اطلاعیه گازپروم نفت، این شرکت تولید نفت در این میدان را در سال 2011 آغاز و انتقال تجاری آن از سرقلا در سال 2015 شروع شد. این شرکت اپراتور اصلی نفت در منطقه گرمیان بوده که میدان سرقلا بخشی از این بلوک نفتی است. گازپروم در سال 2016 چهل درصد سهام آن را در اختیار گرفت و دولت اقلیم کردستان و شرکت کانادایی وسترن زاگروس به ترتیب 20 و 40 درصد آن را به خود اختصاص داده‌اند. گازپروم همچنین در راستای برنامه‌های روسیه در سراسر عراق، در نظر دارد با احداث خط لوله گاز به طول 4.5 کیلومتر که سرقلا را به تأسیسات تولید برق متصل می کند، با استفاده از گازهای استحصال شده در این میدان برق چند منطقه را در منطقه اقلیم کردستان تأمین کند. همچنین وادیوم یاکوفسکی، معاون مدیر عامل شرکت گازپروم برای توسعه و تولید گازپروم گفته است ما علاقه‌مند هستیم که از راههای دیگر برای توسعه منطقه اقدام کنیم. البته هنوز معلوم نیست که آیا منظور او میدان نفتی شاکل است که شرکت 80 درصد سهام آن را در اختیار داشته و دولت اقلیم کردستان 20 درصد باقی‌مانده را به خود اختصاص داده است. گازپروم در میدان شاکل سه چاه نفتی احداث کرده است. با اینکه فعالیت در این سه میدان در سال 2018 مورد بازبینی قرار گرفت اما بر اساس اظهارات دنیس شوگایپوف رئیس پروژه های عمده گازپروم در مارس گذشته، نتایج به دست آمده از این چاهها در سطح انتظارات نبود.
در کنار این که روزنفت به عنوان تولید کننده برتر نفت در روسیه قبلاً از طریق یک سری قرارداد با اقلیم کردستان در سال 2017 همه کارتها را در صنعت نفت اقلیم کردستان در اختیار گرفته بود، اما این گازپروم نفت بود که به جای گازپروم به عنوان تولید کننده برتر گاز روسیه از سوی روسیه مورد ترغیب قرار گرفت تا نماینده روسیه در اقلیم کردستان باشد. یک تحلیلگر ارشد نفت و گاز روسی هفته گذشته به اویل پرایس گفت: :«گازپروم نفت اساساً شریک پیشروی گازپروم در مناطق خارج از روسیه است و انتخاب عراق به دلایل کاملاً سیاسی است. این شرکت به آسانی می‌تواند نفت و گاز این کشور را توسعه داده و آن را به ماشین بزرگ‌تر گازپروم ارتباط دهد.»«
به دلیل اینکه در عراق، به گازپروم نفت در مقایسه با گازپروم و روسنفت، کمتر به عنوان نماینده مستقیم روسیه نگریسته می شود، این شرکت می‌تواند بهتر در شرایط ژئوپلتیکال کار کند. در چنین شرایطی، این شرکت همزمان می‌تواند در میدان های نفتی اقلیم کردستان کار کند و نیز در میدان بزرگ‌تر نفتی عراق در بدره که از ذخیره گاز طبیعی هم برخوردار است فعالیت کند. یک تحلیلگر دیگر از لندن هفته گذشته به اویل پرایس گفت: « این امر به روسیه اجازه می‌دهد استراتژی پان عراقی را در این کشور در پیش بگیرد در حالی که دیگر کشورها چنین رویکردی را دشوار می پندارند. او افزود:«روسنفت سیاستمداران اقلیم کردستان را در جیب خود دارد و گازپروم نفت نیز در بغداد مورد دلخواه است. بنابراین، فرصت ها برای فعالیت روسیه در صحنه سیاسی متفرق در عراق فراهم است.»،
وجود چنین فرصت هایی در سراسر عراق علت ادامه فعالیت گازپروم نفت روسیه در بدره و دیگر مناطق جنوب و شمال عراق علیرغم وجود مشکلات است. در اصل، فعالیت گازپروم نفت در میدان بدره عراق تحت عنوان قراردادهای خدمات فنی شروع شد که سالها در بغداد دنبال می شد. این شرکت روسی 30 درصد میدان را به همراه دیگر اعضای کنسرسیومی متشکل از کوگاس کره جنوبی، پتروناس مالزی، تی پی ای او ترکیه و شرکت توسعه نفت عراق در اختیار گرفت. قرارداد خدمات فنی به مدت 20 سال بسته شده و امکان تمدید آن به مدت 5 سال وجود دارد. گازپروم نفت روسیه به ازای استخراج معادل یک بشکه نفت 5.5 دلار دریافت می کند. در اصل، تخمین زده می‌شد که در میدان بدره روزانه 170000 بشکه نفت خام تولید شود و با در نظر گرفتن هزینه 2.5 دلار برای استخراج یک بشکه نفت، سود خوبی نصیب گازپروم نفت شود. اما این میدان نفتی از ساختار ژئولوژی پیچیده‌تری برخوردار بود و نفت دارای سولفور بالایی بود. در نتیجه، هزینه استخراج بالا رفت. بنابراین، بر اساس اظهارات تحلیلگران روسی هزینه پروژه نسبت به برآورد اولیه حدود 500 میلیون دلار افزایش یافت و میزان تولید نفت در حداکثر مقدار به روزانه 85000 بشکه در روز می رسید. با این حال، به دلیل اهمیت ژئوپلتیکال عملیات های گازپروم نفت روسیه در عراق و کاستن از سوددهی بدره بعد از سال 2022 و بازگشت سرمایه‌گذاری 1.6 میلیاردلاری شرکت در این مقطع، این شرکت روسی همچنان به دنبال توسعه فعالیت خود در عراق است. بر اساس اظهارات کارشناسان روسی، این امر شامل احداث چاه های افقی بیشتر و افزایش نرخ تولید خواهد بود.
این برنامه‌ها بخشی از مذاکرات گسترده‌تر بر سر همکاری بیشتر میان عراق و روسیه است که در زمان دیدار واگیت آلکپروف رییش شرکت روسی لوک اویل با مصطفی کاظمی نخست وزیر عراق و احسان عبدالجبار اسماعیل وزیر نفت این کشور اتفاق افتاد و روسیه نیز عراق را تحت فشار قرار داده تا پیشرفتی ملموس بر سر توافقات میان دو طرف که در سال 2017 امضا شده، صورت بگیرد. روسیه قبل از حملات سال جاری علیه سایت‌های نظامی آمریکا در جنوب عراق برای این کشور روشن ساخته بود که شرکت های روسی مانند زاروبژنفت، تات نفت و روسنفت حاضرند پروژه های نفتی به ارزش 20 میلیارد دلار را در عراق پیش ببرند. این کمپانی ها و دیگران می‌بینند که پروژه های مورد توافقشان بر اثر تغییرات سیاسی بعد از انتخابات 2018 عراق و افزایش احساسات ضد خارجیها در جنوب عراق معطل مانده است.
بوشنفت، از زیرمجموعه های روسنفت نیز در بلوک نفتی 12 عراق فعالیت می کند. علاوه بر آن، روسیه تأکید کرده است که به دنبال اتمام مدت قرار داد توسعه میدان گازی منصوریه توسط کنسرسیوم به رهبری شرکت دولتی تی پی ای او ترکیه، حاضر به فعالیت و توسعه این میدان است. این مسأله می‌تواند سه گوشه میدان های عراق را از منصوریه در نزدیکی مرزهای ایران تا سیبا در جنوب در نزدیکی بصره تا میدان اکاز در غرب و نزدیک مرز سوریه را در بر گیرد. قرار داد سال 2019 میان سترویانس گاز روسیه و وزارت نفت عراق برای توسعه بلوک 17 در استان انبار بخشی کلیدی از این برنامه زیرساختی است.
منبع: اویل پرایس
